بررسی عوارض، خطرات و مزایایی کنترل و پیشگیری موقت و دائم آبستنی سگ ماده با رویکرد دارویی (آنالوگ‌های مصنوعی پروژسترون، تستوسترون و آگونیست‌های طولانی‌اثر GnRH) و رویکرد جراحی (گنادکتومی و اوواریوهیسترکتومی)
کد مقاله : 1101-MVTCONF (R1)
نویسندگان
امیر عباس دارستانی *
دکتری دامپزشکی علوم تحقیقات تهران
چکیده مقاله
زاد و ولد در سگ ماده با استفاده از روش‌های جراحی یا غیرجراحی قابل کنترل است. می‌توان به روش‌های مختلف از این امر جلوگیری کرد. اولین و ساده‌ترین، غیرتهاجمی‌ترین، و ارزان‌ترین راه جلوگیری از آبستنی و زاد و ولد حیوانی که در مرحله فحلی قرار دارد، دور نگه داشتن او از سگ نر و محصور کردن حیوان ماده است. شایع‌ترین، مطمئن‌ترین و مؤثرترین راه رویکرد جراحی برداشتن تخمدان و جراحی برداشتن رحم و تخمدان می‌باشد؛ رویکردهای دیگر مانند لیگاتور کردن اویداکت گزارش شده است، اما در بالین رایج نیست. روش‌های با میزان تهاجم حداقل اعم از دستگاه‌های داخل واژنی یا داخل رحمی با موفقیت اندکی همراه بوده‌اند. تجویز فرم تزریقی داروهای استروئیدی یا غیراستروئیدی مانند پروژستاژن‌ها، آندروژن‌ها و آگونیست‌های GnRH برای کنترل طولانی مدت (هرچند موقت) زاد و ولد، روش ترجیهی اکثر کشورها باقی مانده است.
در دام کوچک، رویکرد دارویی بر اساس تجویز آنالوگ‌های مصنوعی پروژسترون (پروژستین یا پروژستاژن)، آنولوگ‌های مصنوعی تستوسترون (آندروژن‌ها) یا آگونیست‌های طولانی‌اثر GnRHاست. پروژستاژن‌ها و آندروژن‌ها معمولا به‌دلیل اثراتی که بر روی دستگاه تولیدمثلی سگ ماده دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند و به دلیل اثر بازخوردی منفی بر محور هیپوتالاموسی – هیپوفیزی – گنادی منجر به سرکوب فعالیت تخمدان می‌شوند. تعدادی پروژستاژن به صورت تجاری موجود است. آندروژن‌ها نیز در دسترس هستند؛ اگرچه انتخاب آن‌ها محدودتر است و استفاده از آن‌ها کم‌تر رایج است. داروهای که در حال حاضر مورد مطالعه قرار می‌گیرند، شامل آنتاگونیست‌های GnRH و ملاتونین است.
کلیدواژه ها
گنادکتومی، اوواریوهیسترکتومی، پروژستاژن، آندروژن، آگونیست، GnRH، سگ ماده، زاد و ولد.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر